Sherpa's

“On the May 11, 1996, members of three separate expeditions were caught in a storm and faced a battle against hurricane-force winds, exposure and the effects of altitude which ended in the worst single-season death toll in the mountains history. By the end of summit day, eight people were dead.”

Het boek ‘Into Thin Air’ beschrijft het waargebeurde verhaal van een expeditie naar Mount Everest in 1996. De auteur is de, inmiddels beroemde, Amerikaanse klimmer en journalist Jon Krakauer. In totaal vinden acht mensen de dood. Onder hen, de zeer ervaren en gerespecteerde gids, Rob Hall.

De herdenkingsstupa ter nagedachtenis aan Rob Hall

Ongeveer een jaar geleden kochten we in Berlijn de Engels uitgave van Into Thin Air. Enerzijds omdat het zich afspeelt in Nepal, anderzijds om ons Engels te verbeteren. Het verhaal maakte grote indruk op ons beide en nadat we eind 2017 de verfilming van het boek genaamd “Everest” op tv zagen zei Gabrielle: “Ik wil naar Everest Basecamp”.

En nu is het dan zover, lopend door de adembenemende natuur, omgeven door de met sneeuw bedekte Himalaya toppen, op weg naar het basiskamp van ‘s werelds hoogste berg.

Tijdens het wandelen verplaatsen we ons regelmatig in de hoofdpersonen uit het boek van Krakauer. Zij liepen zo’n tweeëntwintig jaar geleden over ongeveer dezelfde paden, onwetend over welke ramp zich later zou afspelen. Het is niet moeilijk om je in te beelden hoe het er toen uitzag, de tijd lijkt hier stil te hebben gestaan.

We lopen in het gezelschap van een gids en een drager, welke een groot deel van onze bagage op zijn rug van de ene naar de andere plaats brengt.

Het is een zware klus en we voelen ons dan ook bezwaard dat we niet onze eigen tassen dragen.

We verzachten deze gevoelens door tegen onszelf te zeggen dat we zorgen voor werkgelegenheid en inkomen, maar echt lekker voelt het nooit.

Onze gids heet Lakpa Tsering Sherpa. Lakpa betekent woensdag, de dag waarop hij is geboren. Het is in Nepal gebruikelijk om het pasgeboren kind de geboortedag als eerste naam te geven. Lakpa is een échte Sherpa. Dat wil zeggen, hij behoort tot de Sherpa kast. In de klimmerswereld staat een Sherpa synoniem voor een Nepalese klimhulp die kan worden ingezet tijdens expedities naar grote hoogte. Toch zegt het zijn van een Sherpa meer over je achtergrond en kast dan over je klimcapaciteiten.

Ondanks het feit dat het kastensysteem is afgeschaft bestaan er nog altijd grote verschillen tussen de hogere en lagere kasten. Het klinkt onwerkelijk maar in de dorpen is het nog altijd zo dat mensen van lage kasten niet worden toegelaten in een huis van iemand van een hogere kast. Zij geloven namelijk dat dit de goden zou vervloeken. Daarnaast kunnen Nepalesen in één oogopslag zien tot welke kast iemand behoort.

De Sherpa bevolking leeft veelal in de bergdorpen in het Noordoosten van Nepal. Van oorsprong heeft deze bevolkingsgroep zijn origine in Tibet en zijn lang geleden naar Nepal getrokken. Er zijn nog altijd vele overeenkomsten met de Tibetaanse bevolking, zo hebben zij dezelfde gebruiken en spreken nagenoeg dezelfde taal. Sherpa is het Tibetaanse woord voor iemand die afkomstig is uit het Oosten.

Sherpa’s zijn lang niet allemaal betrokken bij het beklimmen van hoge bergen. De meesten leven een teruggetrokken leven, houden yaks en dzopke’s (een kruising tussen een koe en een yak) of verbouwen groente op de kleine landerijen rondom de bergdorpen.

Daarnaast staat de Sherpa-bevolking bekend om hun vermogen om enorme hoeveelheden spullen te kunnen vervoeren, soms zelfs anderhalf keer het eigen lichaamsgewicht.

Ze lopen voorovergebogen, de zware lading dragend op hun rug waarbij wordt getracht het gewicht iets te verlichten door middel van een band over het voorhoofd.

We zien de gekste en zwaarste dingen voorbij komen, zoals gasflessen, grote hoeveelheden hout en allerlei andere producten.

In de klimwereld hebben Sherpa’s in de loop der jaren een enorme reputatie opgebouwd. Ze zijn onmisbaar tijdens expedities op grote hoogte en staan bekend als s’ werelds beste klimmers op grote hoogte. Ze worden zowel binnen als buiten Nepal geroemd om hun vaardigheden en hun dienende karakter. Hun taak, het dragen van spullen naar het basiskamp en het verankeren van de klimtouwen. Ze zijn zo goed aan de hoogte aangepast dat ze prima functioneren op een hoogte van ruim 8000 meter. De bekendste Sherpa is Tenzing Norgay Sherpa, welke in 1953 samen met Sir Edmund Hillary als eerste de top van Mount Everest bereikte.

Na vier dagen wandelen kwamen we, na een vermoeiende dag aan in het bergdorp Dole op een hoogte van 4110 meter boven zeeniveau. We namen onze intrek in het ‘Dole Viewpoit Lodge’ waar we de enige gasten waren.

Achter de balie zagen we een foto hangen van een Sherpa bovenop een besneeuwde top.

Navraag bij de eigenaar leerde ons dat het om de ‘South Col’ van Mount Everest ging. De man op de foto, de eigenaar zelf, Pemba (zaterdag) Gyalzen Sherpa. Hij vertelde ons dat hij in 1996 onderdeel uitmaakte van de rampzalige expeditie onder leiding van Rob Hall. Het was zijn eerste expeditie waardoor hij niet verder zou klimmen dan kamp twee. Toen de ramp zich hoog op de berg voltrok werd er getracht een reddingsactie op te zetten. Het weer was echter dusdanig slecht dat dit onmogelijk was en mede door de weersomstandigheden vielen er die dag acht dodelijke slachtoffers.

Pemba keerde huiswaarts maar besloot het klimmen niet op te geven. In de jaren daarna beklom hij drie keer Mount Everest (vanaf drie verschillende zijden) en vele andere bergen boven 8000 meter.

Het leven van een Sherpa is uiterst riskant. Er wordt niet alleen van ze verwacht dat ze de vele randzaken rondom de expeditie organiseren maar zijn ten dele ook verantwoordelijk voor het welzijn van de expeditieleden. Wanneer er problemen ontstaan worden de sherpa’s geacht om, met gevaar voor eigen leven, de expeditieleden in veiligheid te brengen. Het leven van een sherpa is dus riskant maar levert verhoudingsgewijs ook veel op. Mede hierdoor heeft Pemba een eigen hotel en restaurant kunnen bouwen.

Pemba heeft in 2015 zijn klimijzers aan de wilgen gehangen. De aanleiding daarvoor waren twee rampen in twee achtereenvolgende jaren. Daarbij waren beide keren veel Sherpa’s betrokken. In 2014 kwamen zestien Sherpa’s om het leven door een lawine nabij de ‘Khumbu Icefall’ op Mount Everest terwijl zij bezig waren met voorbereidingen voor een expeditie. Een jaar later werd Nepal getroffen door een verwoestende aardbeving van 7.8 op de schaal van Richter met als gevolg dat er in het basiskamp van Mount Everest een enorme lawine ontstond. Achttien mensen werden door de sneeuw bedolven en kwamen om het leven. Voor Pemba het sein om definitief te stoppen met klimmen.

Nu leeft hij, samen met zijn vrouw een teruggetrokken bestaan in hun hotel in het kleine bergdorpje Dole in het hart van de Himalaya.

Tijdens een van de laatste dagen van onze wandeltocht kwamen we, op weg naar het plaatsje Pheruche, langs een herdenkingsplaats waar een aantal kleine stupa’s zijn gebouwd ter nagedachtenis aan klimmers die zijn overleden op Mount Everest. Hier vonden we onder andere de herdenkingssteen van Scott Fischer en Rob Hall, beide ervaren gidsen van twee concurrerende organisatie welke omkwamen tijdens de rampzalige expeditie van 1996.

In Pheruche zelf staat een officieel gedenkteken van alle gevallen slachtoffers op Mount Everest, waaronder de acht slachtoffers van 11 mei 1996, enkele Nederlanders en natuurlijk vele Sherpa’s

Naarmate we langer door de Himalaya liepen ervoeren we steeds meer tot welke prestaties deze mensen in staat zijn. Of het nu gaat om hun klimvaardigheden of het vermogen om spullen te vervoeren, zij leveren elke dag een enorme presentatie op grote hoogte.

Daarnaast heeft hun vriendelijkheid en gastvrijheid een betoverende werking. We voelen ons vereerd dat we dit de afgelopen weken van dichtbij hebben mogen meemaken.

Op dit moment bevinden we ons weer in de hoofdstad van Nepal, Kathmandu. Na terugkomst van onze wandeltocht hebben we ons tegoed gedaan aan alle luxe die we tijdens de wandeling hebben moeten ontberen, zoals een warme douche, lekker eten en een lekker bed. Daarnaast hebben we de afgelopen dagen doorgebracht met een bezoek aan de bioscoop, de kapper, winkelen, het bezoeken van een Nepalese bruiloft en het aanvragen van een visum voor Myanmar, onze volgende bestemming. Ook zullen we de komende dagen nog een aantal bezienswaardigheden in en rond Kathmandu aandoen om over ongeveer een week te vertrekken richting Yangon, de voormalige hoofdstad van Myanmar.

Opnieuw bedankt voor het lezen, jullie horen weer van ons vanuit Myanmar. Veel liefs en groetjes,

Leander en Gabrielle