De Vietnamoorlog

Op 2 augustus 1964 werd in de Golf van Tonkin, voor de kust van Vietnam, een Amerikaans oorlogsschip aangevallen. Het ‘Gulf of Tonkin incident’ was de directe aanleiding voor President Lyndon B. Johnson om het congres toestemming te vragen voor verregaande militaire acties in Zuidoost Azië. Met een overgrote meerderheid stemde het congres in. “Boots on the ground!”

Geschiedenis

Zo’n 10 jaar voordien werd Vietnam verdeeld in Noord- en Zuid-Vietnam met tussen beide een gedemilitariseerde zone. Het westen, met Amerika en Frankrijk voorop, wilde voorkomen dat Vietnam onder invloed van het communistische noorden volledig communistisch zou worden en het communisme zich vervolgens verder zou kunnen verspreiden naar Indonesië en mogelijk zelfs naar Australië.

De Noord-Vietnamese onafhankelijkheidsstrijders, geïnspireerd door hun grote leider Ho Chi Minh namen geen genoegen met deze tweedeling. Zij begonnen, samen met Zuid-Vietnamese sympathisanten, guerrilla-aanvallen uit te voeren op strategische doelen in Zuid-Vietnam, onder andere op een aantal Amerikaanse luchtmachtbases. De Amerikanen werden langzaam maar zeker verder geprovoceerd waarna in maart 1965 de eerste Amerikaanse grondtroepen voet op Zuid-Vietnamees grondgebied zetten.

In 1973 verlieten de laatste Amerikaanse grondtroepen Vietnam en op 30 april 1975 reed een Noord-Vietnamese tank dwars door de hekken van het ‘Independence Palace’ (nu ‘Reunification Palace’) in Ho Chi Minh City en namen het paleis over van de Zuid-Vietnamese regering. De oorlog was officieel ten einde, Vietnam was vrij en herenigd.

Op oorlogspad

Wanneer je door Vietnam reist dan kun je eigenlijk niet om de bloedige geschiedenis van dit land heen. Is het niet vanwege de vele plekken die herinneren aan deze oorlog dan is het wel door de communistische propaganda, met Ho Chi Minh als de personificatie van de onafhankelijkheidsstrijd. Het laat duidelijk zien dat men trots is op het feit dat zij de strijd tegen de onderdrukkers hebben gewonnen.

Misschien word je na een aantal weken Vietnam wel lichtelijk gehersenspoeld maar één ding is duidelijk, het communistische Noord-Vietnam heeft de Verenigde Staten op een daadkrachtige en inventieve manier het land uit gebonjourd. Het was een oorlog op hun grondgebied, in hun klimaat en ze hadden de tijd aan hun zijde. Het bleek een oorlog die door zowel de Fransen als de Amerikanen niet te winnen was, in geen 100 jaar.

Voorafgaande aan de reis hadden we ons goed ingelezen in het verloop van de oorlog en de aan de oorlog gerelateerde bezienswaardigheden in Vietnam. In de eerste twee weken bezochten we achtereenvolgens de ‘Cu Chi tunnels’, het ‘War Remnants museum’, een gevangenis op het eiland Phu Quoc, de stad Hué, ‘Hamburger Hill’, het ‘Cannon Fort’ en de ‘Hospital Cave’ op Cat Ba en tot slot het ‘B-52 Victory museum’ en het ‘Militairy History Museum’ in Hanoi.

"Het bleek een oorlog die door zowel de Fransen als de Amerikanen niet te winnen was, in geen 100 jaar."

Cu Chi Tunnels

De Cu Chi Tunnels, welke iets ten westen van de stad Ho Chi Minh Stad zijn gelegen, zijn gegraven door Zuid-Vietnamese vrijheidsstrijders in de strijd tegen de Franse bezetters. Tijdens de Vietnamoorlog is het tunnelsysteem uitgebreid en het bestrijkt een gebied van vele tientallen kilometers. Soms telde het tunnelsysteem meerdere verdiepingen waarin onder andere een ziekenhuis, vergaderruimtes en munitiedepots waren gevestigd. Vanuit de tunnels voerde het Noord-Vietnamese leger (NVA) guerrilla-aanvallen uit op Amerikaanse en Zuid-Vietnamese doelwitten. De Amerikanen haalden alles uit de kast om deze strijders te pakken te krijgen maar ze konden totaal geen grip op hen krijgen omdat ze vrijwel direct weer onder de grond verdwenen. Daarnaast wist de NVA bijzonder goed om te gaan met de verschillende Amerikaanse pogingen om hen uit de tunnels te krijgen, zoals het gebruik van handgranaten en het onder water laten lopen van de tunnels. Het dreef de Amerikanen tot wanhoop.

War Remnants Museum

Een dag later bezochten we het War Remnants Museum in Ho Chi Minh stad. Het beschrijft de oorlog vanuit een communistisch oogpunt, wat de waarheidsbevinding niet altijd ten goede lijkt te komen. Desondanks is het ontzettend interessant om te zien en maakte het grote indruk op ons allen. Daarnaast staat er in de tuin van het museum veel oud Amerikaans oorlogstuig welke nog in goede staat verkeert. Op de terugweg liepen we langs het Reunification Palace.

Tiger Caves

Een aantal dagen later bezochten we op het eiland Phu Quoc een Zuid-Vietnamese gevangenis welke van 1968 tot 1973 dienst deed voor het opsluiten van Noord-Vietnamese krijgsgevangenen. Hier werden zij verhoord, gemarteld en vermoord.

Pas in de jaren ’70 bleek dat het Zuid-Vietnamese leger daar zogenaamde ‘Tiger Caves’ gebruikte waarin de gevangenen dagen achter elkaar, in de brandende zon moesten doorbrengen.

"In feite was de slag om Hamburger Hill illustratief voor de nutteloosheid van deze oorlog."

A Shau Vally en Hamburger Hill

Een week later nam onze gids, Mr. Vu, ons mee op een tour naar de ‘A Shau Vally’ en de beruchte ‘Hill 937’ beter bekend als ‘Hamburger Hill’, niet ver van Hué. Op deze heuvel vond in mei 1969 een zeer bloedige strijd plaats waarbij aan beide zijden vele slachtoffers vielen. Om die reden werd Hill 937 omgedoopt tot Hamburger Hill. De heuvel werd na tien dagen door de Amerikanen ingenomen. Echter, doordat de Vietcong zich uit het gebied terug trok over de grens naar Laos, werd de heuvel vanuit strategisch oogpunt voor de Amerikanen nutteloos waarna ze de heuvel na een aantal weken weer verlieten. Niet veel later nam VC de heuvel weer in.

Vele (72) jonge Amerikanen geven hun leven om de heuvel in te nemen maar het bleek voor niets te zijn geweest. De verhalen en beelden van deze onzinnige militaire operatie bereikten al snel de oorlogs-kritische Amerikaanse burgers. In feite was de slag om Hamburger Hill illustratief voor de nutteloosheid van deze oorlog en de anti-oorlogsdemonstraties namen verder toe.

We maakten een prachtige wandeling en liepen dwars door het bos over grondgebied waar zo’n 50 jaar eerder zo heftig was gevochten. Je beeld je in hoe het er toen aan toe moet zijn gegaan en je krijgt er ondanks de oplopende temperatuur koude rillingen van. Uiteindelijk bereikten we de top en zagen we overblijfselen van ‘foxholes’ met resten van Amerikaanse zandzakken en prikkeldraad. We stonden op de plek waar na de strijd, in een totaal verwoest landschap, een briefje met een dolk aan een boom was bevestigd met de tekst: “Hamburger Hill”.

In en rond de A Shau Vally vonden verschillende gevechten plaats welke beter bekend staan als de ‘hill fights’. Deze gevechten waren gericht op het veroveren van verschillende stellingen welke afwisselend in handen waren van zowel de Amerikanen als de Noord-Vietnamezen.

De stellingen waren van strategisch zeer grote waarde omdat de A Shau Vally door de Noord-Vietnamezen als bevoorradingsroute werd gebruikt voor de strijd in het zuiden. De Amerikanen hadden de stellingen namen gegeven van plaatsen waar zij in de tweede wereldoorlog gevochten hadden, zoals ‘firebase Bastogne’ maar ook ‘Son’ en ‘Veghel’.

Cannon Fort

Op het eiland Cat Ba in de Zuid-Chinese zee bezochten we het Cannon Fort. Een fort waarin luchtafweergeschut en een aantal grote kanonnen met een bereik van zo’n 40 kilometer stonden opgesteld. Deze werden gebruikt tegen Amerikaanse bommenwerpers en de voor de kust gelegen oorlogsschepen. Jos ontdekte halverwege de heuvel richting het fort een ingang van een tunnel welke niet open was voor publiek. We liepen een paar honderd meter door een gangenstelsel welke zeer waarschijnlijk gebruikt werd ter opslag van munitie, als woonvertrek en om dwars door de berg van A naar B te kunnen gaan. Na het ontdekken van een aantal spinnen en vleermuizen verlieten we snel de tunnel.

Hanoi

Aangekomen op de eindbestemming van de reis door Vietnam, Hanoi, bezochten we het ‘B-52 Victory Museum’ waar in de tuin de overblijfselen liggen van een neergehaalde Amerikaanse B-52 bommenwerper. Een gigantische vliegtuig welke door de Amerikanen werd gebruikt voor tapijtbombardementen tijdens de ‘kerstmis-bombardementen’ op Hanoi in december 1972.

En zo kwam er een einde aan de drieweekse reis met Wil en Jos, welke voor een groot gedeelte in het teken heeft gestaan van de Vietnam oorlog én welke we voor het grootste gedeelte op de motor hebben afgelegd. Het heeft ons beeld over de strijd verandert waarbij langzaam maar zeker de sympathie en het ontzag voor de Noord-Vietnamese inventiviteit in de strijd voor onafhankelijkheid toenam. Het was super leerzaam.

Wil en Jos zijn twee dagen geleden huiswaarts vertrokken. Daarna hebben wij een 3-daagse wandeltocht gemaakt door het, in het noorden van Vietnam gelegen ‘Sapa’ (daarover later meer in ons volgende blog). Wij vervolgen onze reis over een aantal dagen richting de Filipijnen.

Bedankt voor het lezen en liefs vanuit Hanoi, Noord-Vietnam.

Gabrielle & Leander